12.saṁskāraparīkṣā trayodaśamaṁ prakaraṇam|
觀行品第十三
tanmṛṣā moṣadharma yadbhagavānityabhāṣata|
sarve ca moṣadharmāṇaḥ saṁskārāstena te mṛṣā||1||
如佛經所說 虛誑妄取相
諸行妄取故 是名為虛誑
།།བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་ཞིག །སླུ་བ་དེ་ནི་བརྫུན་ཞེས་གསུངས། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སླུ་བའི་ཆོས། །དེས་ན་དེ་དག་བརྫུན་པ་ཡིན།
The Blessed One has said that whatever is of deceptive nature, that is delusion. All things that are of deceptive nature involve dispositions. Therefore, they are delusions.
tanmṛṣā moṣadharma yadyadi kiṁ tatra muṣyate|
etattūktaṁ bhagavatā śūnyatāparidīpakam||2||
虛誑妄取者 是中何所取
佛說如是事 欲以示空義
།གལ་ཏེ་སླུ་ཆོས་གང་ཡིན་པ། །དེ་བརྫུན་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་སླུ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ གསུངས་པ། །སྟོང་ཉིད་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན།
If, whatever that is of deceptive nature is delusion, what is it about which there is delusion? That too, namely, that which illuminates emptiness, has been spoken of by the Blessed One.
bhāvānāṁ niḥsvabhāvatvamanyathābhāvadarśanāt|
asvabhāvo bhāvo nāsti[1] bhāvānāṁ śūnyatā yataḥ||3||
諸法有異故 知皆是無性
無性法亦無 一切法空故
།དངོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་སྣང་ཕྱིར་རོ། །དངོས་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་མེད། །གང་ཕྱིར་དངོས་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད།
Because of the perception of change, the absence of self-nature of existents is [recognized]. Because of the emptiness of existents, there is no existent without self-nature.
諸法若無性 云何說嬰兒[2]
乃至於老年 而有種種異
kasya syādanyathābhāvaḥ svabhāvaścenna vidyate|
kasya syādanyathābhāvaḥ svabhāvo yadi vidyate||4||
若諸法有性 云何而得異
若諸法無性 云何而有異
།གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ན། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་གང་གི་ཡིན། །གལ་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་ན། ། གཞན་དུ་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་རུང༌།
Whose change would there be, if self-nature were not evident? Again, whose change would there be, if self-nature were evident?
tasyaiva nānyathābhāvo nāpyanyasyaiva yujyate|
yuvā na jīryate yasmādyasmājjīrṇo na jīryate||5||
是法則無異 異法亦無異
如壯不作老 老亦不作壯
།དེ་ཉིད་ལ་ནི་གཞན་འགྱུར་མེད། །གཞན་ཉིད་ལ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །གང་ཕྱིར་གཞོན་ནུ་མི་རྒ་སྟེ། །གང་ཕྱིར་རྒས་པའང་མི་རྒའོ།
Neither change of something in itself nor of something different is proper.
The reason being that a youth does not age nor does an aged person age.
tasya cedanyathābhāvaḥ kṣīrameva bhaveddadhi|
kṣīrādanyasya kasyātha dadhibhāvo bhaviṣyati||6||
若是法即異 乳應即是酪
離乳有何法 而能作於酪
།གལ་ཏེ་དེ་ཉིད་གཞན་འགྱུར་ན། །འོ་མ་ཉིད་ནི་ཞོར་འགྱུར་རོ། །འོ་མ་ལས་གཞན་གང་ཞིག་ནི། །ཞོ་ཡི་དངོས་ པོ་ཡིན་པར་འགྱུར།
If change were to be of something in itself, then milk itself would be butter.
Butter-ness would then be something other than milk.
yadyaśūnyaṁ bhavetkiṁcitsyācchūnyamiti kiṁcana|
na kiṁcidastyaśūnyaṁ ca kutaḥ śūnyaṁ bhaviṣyati||7||
若有不空法 則應有空法
實無不空法 何得有空法
།གལ་ཏེ་སྟོང་མིན་ཅུང་ཟད་ཡོད། །སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པར་འགྱུར། །མི་སྟོང་ཅུང་ཟད་ཡོད་མིན་ན། །སྟོང་པ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར།
If there were to be something non-empty, there would then be something called empty. However, there is nothing that is non-empty. How could there be something empty?
śūnyatā sarvadṛṣṭīnāṁ proktā niḥsaraṇaṁ jinaiḥ|
yeṣāṁ tu śūnyatā dṛṣṭistānasādhyān babhāṣire||8||
大聖說空法 為離諸見故
若復見有空 諸佛所不化
།རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད། །ལྟ་ཀུན་ངེས་པར་འབྱུང་བར་གསུངས། །གང་དག་སྟོང་པ་ཉིད་ལྟ་བ། །དེ་ དག་བསྒྲུབ་ཏུ་མེད་པར་གསུངས།
།འདུ་བྱེད་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅུ་སུམ་པའོ།།
The Victorious Ones have amounced that emptiness is the relinquishing of all views.
Those who are possessed of the view of emptiness are said to be incorrigible.
13.saṁsargaparīkṣā caturdaśamaṁ prakaraṇam|
觀合品第十四
draṣṭavyaṁ darśanaṁ draṣṭā trīṇyetāni dviśo dviśaḥ|
sarvaśaśca na saṁsargamanyonyena vrajantyuta||1||
見可見見者 是三各異方
如是三法異 終無有合時
།།བལྟ་བྱ་ལྟ་བ་ལྟ་བ་པོ། །གསུམ་པོ་དེ་དག་གཉིས་གཉིས་དང༌། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནི་ཕན་ཚུན་དུ། །ཕྲད་པར་འགྱུར་པ་ཡོད་མ་ཡིན།
The object of seeing, the seeing and the seer - these three do not function in mutual association either in pairs or all together.
evaṁ rāgaśca raktaśca rañjanīyaṁ ca dṛśyatām|
traidhena śeṣāḥ kleśāśca śeṣāṇyāyatanāni ca||2||
染與於可染 染者亦復然
餘入餘煩惱 皆亦復如是
།དེ་བཞིན་འདོད་ཆགས་ཆགས་པ་ དང༑ །ཆགས་པར་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ། །ལྷག་མ་རྣམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི། །ལྷག་མའང་རྣམ་པ་གསུམ་ཉིད་ཀྱིས།
Lust, the lustful as well as the object of lust should be seen in the same way. The remaining defilements as well as the remaining spheres of sense should be seen in the triadic mode.
anyenānyasya saṁsargastaccānyatvaṁ na vidyate|
draṣṭavyaprabhṛtīnāṁ yanna saṁsargaṁ vrajantyataḥ||3||
異法當有合 見等無有異
異相不成故 見等云何合
།གཞན་དང་གཞན་དུ་ཕྲད་འགྱུར་ན། །གང་ཕྱིར་བལྟ་བྱ་ལ་སོགས་ལ། །གཞན་དེ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཕྱིར་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་རོ།
Association is of the mutually different [events]. Such difference is not evident in the objects of seeing, etc. Therefore, they do not function in mutual association.
na ca kevalamanyatvaṁ draṣṭavyāderna vidyate|
kasyacitkenacitsārdhaṁ nānyatvamupapadyate||4||
非但見等法 異相不可得
所有一切法 皆亦無異相
།བལྟ་བྱ་ལ་སོགས་ འབའ་ཞིག་ལ། །གཞན་ཉིད་མེད་པར་མ་ཟད་ཀྱི། །གང་ཡང་གང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གཞན་པ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་དོ།
It is not only that the difference with regard to objects of seeing, etc. is not evident; the possibility of something possessing difference jointly with another is also not appropriate.
anyadanyatpratītyānyannānyadanyadṛte'nyataḥ|
yatpratītya ca yattasmāttadanyannopapadyate||5||
異因異有異 異離異無異
若法從因出 是法不異因
།གཞན་ནི་གཞན་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞན། །གཞན་མེད་པར་གཞན་གཞན་མི་འགྱུར། །གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་དེ་ལས་གཞན་མི་འཐད།
Different things are dependent upon different things. Different things are not without different things. Because something depends upon something, a different thing is not appropriate.
yadyanyadanyadanyasmādanyasmādapyṛte bhavet|
tadanyadanyadanyasmādṛte nāsti ca nāstyataḥ||6||
若離從異異 應餘異有異
離從異無異 是故無有異
།གལ་ཏེ་གཞན་ནི་གཞན་ལས་གཞན། །དེ་ཚེ་གཞན་མེད་པར་གཞན་འགྱུར། །གཞན་མེད་པར་ནི་གཞན་འགྱུར་པ། །ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་མེད།
If a thing is different from another because it arises from a different thing, then it would exist even without that other thing. However, that other thing does not exist without the other, and therefore, it does not exist.
nānyasmin vidyate'nyatvamananyasminna vidyate|
avidyamāne cānyatve nāstyanyadvā tadeva vā||7||
異中無異相 不異中亦無
無有異相故 則無此彼異
།གཞན་ཉིད་གཞན་ལ་ཡོད་མ་ཡིན། །གཞན་མ་ཡིན་ལའང་ཡོད་མ་ཡིན། །གཞན་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ། གཞན་ནམ་དེ་ཉིད་ཡོད་མ་ཡིན།
A difference is not evident in relation to a different thing. Nor is it not evident in a different thing. When difference is not evident, there is neither difference nor identity.
na tena tasya saṁsargo nānyenānyasya yujyate|
saṁsṛjyamānaṁ saṁsṛṣṭaṁ saṁsraṣṭā ca na vidyate||8||
是法不自合 異法亦不合
合者及合時 合法亦皆無
།དེ་ནི་དེ་དང་ཕྲད་པ་མེད། །གཞན་དང་གཞན་ཡང་ཕྲད་མི་འགྱུར། །ཕྲད་བཞིན་པ་དང་ཕྲད་པ་དང༌། །ཕྲད་པ་པོ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན།
།ཕྲད་པ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅུ་བཞི་པའོ།།
The association of identical things or of different things is not proper.
Neither the associating nor the associated nor even the agent of association is evident.
14.svabhāvaparīkṣā pañcadaśamaṁ prakaraṇam|
觀有無品第十五
na saṁbhavaḥ svabhāvasya yuktaḥ pratyayahetubhiḥ|
hetupratyayasaṁbhūtaḥ svabhāvaḥ kṛtako bhavet||1||
眾緣中有性 是事則不然
性從眾緣出 即名為作法
།།རང་བཞིན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་ནི། ། འབྱུང་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར།
The occurrence of self-nature through causes and conditions is not proper. Self-nature that has occurred as a result of causes and conditions would be something that is made.
svabhāvaḥ kṛtako nāma bhaviṣyati punaḥ katham|
akṛtrimaḥ svabhāvo hi nirapekṣaḥ paratra ca||2||
性若是作者 云何有此義
性名為無作 不待異法成
།རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་ཞེས་བྱར། །ཇི་ལྟར་བུར་ན་རུང་བར་འགྱུར། །རང་བཞིན་དག་ནི་བཅོས་མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན།
Again, how could there be a self-nature that is made? Indeed, an unmade self-nature
is also non-contingent upon another.
kutaḥ svabhāvasyābhāve parabhāvo bhaviṣyati|
svabhāvaḥ parabhāvasya parabhāvo hi kathyate||3||
法若無自性 云何有他性
自性於他性 亦名為他性
།རང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ ན༑ །གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ག་ལ་ཡོད། །གཞན་གྱི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ནི། །གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད།
In the absence of self-nature, whence an there be other-nature? For, self-nature of other-nature is called other-nature.
svabhāvaparabhāvābhyāmṛte bhāvaḥ kutaḥ punaḥ|
svabhāve parabhāve vā[3] sati bhāvo hi sidhyati||4||
離自性他性 何得更有法
若有自他性 諸法則得成
།རང་བཞིན་དང་ནི་གཞན་དངོས་དག །མ་གཏོགས་དངོས་པོ་ག་ལ་ཡོད། །རང་བཞིན་དང་ནི་དངོས་པོ་དག །ཡོད་ན་དངོས་པོ་འགྲུབ་པར་འགྱུར།
Without self-nature and other-nature, whence can there be an existent?
For, the existent is established only when there is self-nature or othernature.
bhāvasya cedaprasiddhirabhāvo naiva sidhyati|
bhāvasya hyanyathābhāvamabhāvaṁ bruvate janāḥ||5||
有若不成者 無云何可成
因有有法故 有壞名為無
།གལ་ཏེ་དངོས་པོ་མ་གྲུབ་ན། །དངོས་མེད་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དངོས་པོ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ནི། །དངོས་མེད་ཡིན་པར་སྐྱེ་བོ་སྨྲ།
When the existent is not established, the non-existent is also not established. It is, indeed, the change of the existent that people generally call the non-existent.
svabhāvaṁ parabhāvaṁ ca bhāvaṁ cābhāvameva ca|
ye paśyanti na paśyanti te tattvaṁ buddhaśāsane||6||
若人見有無 見自性他性
如是則不見 佛法真實義
།གང་དག་རང་བཞིན་གཞན་དངོས་དང༌། །དངོས་དང་དངོས་མེད་ཉིད་ལྟ་བ། །དེ་དག་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ལ། །དེ་ཉིད་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ།
Those who perceive self-nature as well as other-nature, existence as well as non-existence, they do not perceive the truth embodied in the Buddha's message.
kātyāyanāvavāde cāstīti nāstīti cobhayam|
pratiṣiddhaṁ bhagavatā bhāvābhāvavibhāvinā||7||
佛能滅有無 如化迦旃延
經中之所說 離有亦離無
།བཅོམ་ལྡན་དངོས་དང་དངོས་མེད་པ། །མཁྱེན་པས་ཀ་ཏ་ཡ་ན་ཡི། །གདམ་ངག་ལས་ནི་ཡོད་པ་དང༌། །མེད་པ་གཉིས་ཀའང་དགག་པ་མཛད།
In the admonition to Kātyāyana, the two theories [implying] 'exists' and 'does not mist' have been refuted by the Blessed One who is adept in existence as well as in non-existence.
yadyastitvaṁ prakṛtyā syānna bhavedasya nāstitā|
prakṛteranyathābhāvo na hi jātūpapadyate||8||
若法實有性 後則不應異
性若有異相 是事終不然
།གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་མེད་ཉིད་མི་འགྱུར་རོ། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་ འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་འཐད་པར་མི་འགྱུར་རོ།
If existence were to be in term of primal nature, then there would not be its non-existence.
A change of primal nature is certainly not appropriate.
prakṛtau kasya cāsatyāmanyathātvaṁ bhaviṣyati|
prakṛtau kasya ca[4] satyāmanyathātvaṁ bhaviṣyati||9||
若法實有性 云何而可異
若法實無性 云何而可異
།རང་བཞིན་ཡོད་པ་མི་ཡིན་ན། །གཞན་དུ་འགྱུར་པ་གང་གི་ཡིན། །རང་བཞིན་ཡོད་པ་ཡིན་ན་ཡང༌། །གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟར་རུང༌།
When primal nature is non-existent, whose change would there be?
When primal nature is existent, whose change would there be?
astīti śāśvatagrāho nāstītyucchedadarśanam|
tasmādastitvanāstitve nāśrīyeta vicakṣaṇaḥ||10||
定有則著常 定無則著斷
是故有智者 不應著有無
།ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་རྟག་པར་འཛིན། །མེད་ཅེས་བྱ་བ་ཆད་པར་ལྟ། །དེ་ཕྱིར་ཡོད་དང་མེད་ པ་ལ༑ །མཁས་པས་གནས་པར་མི་བྱའོ།
"Exists" implies grasping after eternalism. "Dos not exist" implies the philosophy of annihilation. Therefore, a discerning person should not rely upon either existence or non-existence.
asti yaddhi svabhāvena na tannāstīti śāśvatam|
nāstīdānīmabhūtpūrvamityucchedaḥ prasajyate||11||
若法有定性 非無則是常
先有而今無 是則為斷滅
།གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ། །དེ་ནི་མེད་པ་མིན་པས་རྟག། །སྔོན་བྱུང་ད་ལྟར་མེད་ཅེས་པ། །དེས་ན་ཆད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །རང་བཞིན་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅོ་ལྔ་པའོ།།
"Whatever that exists in terms of self-nature, that is not non-existent" implies eternalism, "It does not exist now, but existed before" implies annihilation.
16.bandhamokṣaparīkṣā ṣoḍaśamaṁ prakaraṇam|
觀縛解品第十六
saṁskārāḥ saṁsaranti cenna nityāḥ saṁsaranti te|
saṁsaranti ca nānityāḥ sattve'pyeṣa samaḥ kramaḥ||1||
諸行往來者 常不應往來
無常亦不應 眾生亦復然
།།གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་འཁོར་ཞེ་ན༑ །དེ་དག་རྟག་ན་མི་འཁོར་ཏེ། །མི་རྟག་ན་ཡང་འཁོར་མི་འགྱུར། །སེམས་ཅན་ལ་ཡང་རིམ་འདི་མཚུངས།
If it is assumed that dispositions transmigrate, they would not transmigrate as permanent entities. Neither do they transmigrate as impermanent entities. This method (of analysis) is applicable even in the case of a sentient being.
pudgalaḥ saṁsarati cetskandhāyatanadhātuṣu|
pañcadhā mṛgyamāṇo'sau nāsti kaḥ saṁsariṣyati||2||
若眾生往來 陰界諸入中
五種求盡無 誰有往來者
།གལ་ཏེ་གང་ཟག་འཁོར་ཞེ་ན། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ལ། །དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔས་བཙལ་ན། །མེད་ན་གང་ཞིག་འཁོར་བར་འགྱུར།
It may be assumed that a person trammigrates. Yet, such a person, sought for in the fivefold way in the aggregates, spheres (of sense) and elements, does not exist. Who then will transmigrate?
upādānādupādānaṁ saṁsaran vibhavo bhavet|
vibhavaścānupādānaḥ kaḥ sa kiṁ saṁsariṣyati||3||
若從身至身 往來即無身
若其無有身 則無有往來
།ཉེ་བར་ལེན་ནས་ཉེར་ ལེན་པར། །འཁོར་ན་སྲིད་པ་མེད་པར་འགྱུར། །སྲིད་མེད་ཉེ་བར་ལེན་མེད་ན། །དེ་གང་ཅི་ཞིག་འཁོར་བར་འགྱུར།
Moving from one form of grasping ro another, there would be other-becoming. Who is this person who has ceased to be and is [therefore] non-grasping? Wherein does he transmigrate?
saṁskārāṇāṁ na nirvāṇaṁ kathaṁcidupapadyate|
sattvasyāpi na nirvāṇaṁ kathaṁcidupapadyate||4||
諸行若滅者 是事終不然
眾生若滅者 是事亦不然
།འདུ་བྱེད་མྱ་ངན་འདའ་བར་ནི། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་མི་འཐད་དོ། །སེམས་ཅན་མྱ་ངན་འདའ་བར་ཡང༌། །ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་འཐད་མི་འགྱུར།
The cessation of dispositions is somehow not appropriate. The cessation even of a sentient being is also not appropriate in any way.
na badhyante na mucyante udayavyayadharmiṇaḥ|
saṁskārāḥ pūrvavatsattvo badhyate na na mucyate||5||
諸行生滅相 不縛亦不解
眾生如先說 不縛亦不解
།སྐྱེ་འཇིག་ཆོས་ཅན་ འདུ་བྱེད་རྣམས། །མི་འཆིང་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། །སྔ་མ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཡང༌། །མི་འཆིང་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ།
Disposition that are of the nature of uprising and ceasing are neither bound nor released. A sentient being, like the foregoing, is neither bound nor released.
bandhanaṁ cedupādānaṁ sopādāno na badhyate|
badhyate nānupādānaḥ kimavastho'tha badhyate||6||
若身名為縛 有身則不縛
無身亦不縛 於何而有縛
།གལ་ཏེ་ཉེ་བར་ལེན་འཆིང་ན། །ཉེ་བར་ལེན་བཅས་འཆིང་མི་འགྱུར། །ཉེ་བར་ལེན་མེད་མི་འཆིང་སྟེ། །གནས་སྐབས་གང་ཞིག་འཆིང་བར་འགྱུར།
If grasping were to be considered a bondage, one who is with grasping is not being bound. Neither is one without grasping being bound. A person in which state is then bound?
badhnīyādbandhanaṁ kāmaṁ bandhyātpūrvaṁ bhavedyadi|
na cāsti tat śeṣamuktaṁ gamyamānagatāgataiḥ||7||
若可縛先縛 則應縛可縛
而先實無縛 餘如去來答
།གལ་ཏེ་བཅིང་བྱའི་སྔ་རོལ་ན། །འཆིང་བ་ཡོད་ན་འཆིང་ལ་རག། །དེ་ཡང་མེད་དེ་ལྷག་མ་ནི། །སོང་དང་མ་སོང་བགོམ་པས་བསྟན།
If it is assumed that bondage exists prior to the binding of that which is to be bound, that does not exist. The rest has been explained by [the analysis of] present moving, the moved and the not moved.
baddho na mucyate tāvadabaddho naiva mucyate|
syātāṁ baddhe mucyamāne yugapadbandhamokṣaṇe||8||
縛者無有解 無縛亦無解
縛時有解者 縛解則一時
།རེ་ཞིག་བཅིངས་པ་མི་གྲོལ་ཏེ། །མ་བཅིངས་པ་ཡང་གྲོལ་མི་འགྱུར། །བཅིངས་པ་གྲོལ་བཞིན་ཡིན་འགྱུར་ན། །བཅིངས་དང་གྲོལ་བ་དུས་གཅིག་འགྱུར།
One who is bound is not released, nor is one who is not bound freed. When there is releasing of one who is bound, then there would be simultaneous occurrence of bondage and release.
nirvāsyāmyanupādāno nirvāṇaṁ me bhaviṣyati|
iti yeṣāṁ grahasteṣāmupādānamahāgrahaḥ||9||
若不受諸法 我當得涅槃
若人如是者 還為受所縛
།བདག་ནི་ལེན་མེད་མྱ་ངན་འདའ། །མྱང་འདས་བདག་གིར་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དེ་ལྟར་གང་དག་འཛིན་དེ་ཡི། །ཉེར་ལེན་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ཡིན།
"Non-grasping, I shall be free. Freedom will then be mine." For whomsoever there is grasping in this manner, that will be a gigantic grasping.
na nirvāṇasamāropo na saṁsārāpakarṣaṇam|
yatra kastatra saṁsāro nirvāṇaṁ kiṁ vikalpyate||10||
不離於生死 而別有涅槃
實相義如是 云何有分別
།གང་ལ་མྱ་ངན་འདས་བསྐྱེད་མེད། །འཁོར་བ་བསལ་བའང་ཡོད་མིན་པ། །དེ་ལ་འཁོར་བ་ཅི་ཞིག་ཡིན། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཅི་ཞིག་བརྟག
།བཅིངས་པ་དང་ཐར་པ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅུ་དྲུག་པའོ།
Wherein here is neither the attribution of freedom nor the elimination nor of the life-process, what is it that is being discrimnated as life-process or as freedom?
17. karmaphalaparīkṣā saptadaśamaṁ prakaraṇam|
觀業品第十七
ātmasaṁyamakaṁ cetaḥ parānugrāhakaṁ ca yat|
maitraṁ sa dharmastadbījaṁ phalasya pretya ceha ca||1||
人能降伏心 利益於眾生
是名為慈善 二世果報種
།བདག་ཉིད་ལེགས་པར་སྡོམ་པ་དང༌། །གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་བྱམས་སེམས་གང༌། །དེ་ཆོས་དེ་ནི་འདི་གཞན་དུ། །འབྲས་བུ་དག་གི་ས་བོན་ཡིན།
Self-restraint as well as benefitting others -- this is the friendly way and it constitutes the seed that bears fruit here as well as in the next life.
cetanā cetayitvā ca karmoktaṁ paramarṣiṇā|
tasyānekavidho bhedaḥ karmaṇaḥ parikīrtitaḥ||2||
大聖說二業 思與從思生
是業別相中 種種分別說
།དྲང་སྲོང་མཆོག་གིས་ལས་རྣམས་ནི། །སེམས་པ་དང་ནི་བསམ་པར་གསུངས། །ལས་དེ་བདག་གི་བྱེ་བྲག་ནི། །རྣམས་པ་དུ་མར་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས།
The SupremeAsetic has said that action is volition as well as volitional.
Many distinct varieties of that action have also been expounded.
tatra yaccetanetyuktaṁ karma tanmānasaṁ smṛtam|
cetayitvā ca yattūktaṁ tattu kāyikavācikam||3||
佛所說思者 所謂意業是
所從思生者 即是身口業
།དེ་ལ་ལས་གང་སེམས་པ་ཞེས། །གསུངས་པ་དེ་ནི་ཡི་ཀྱིར་འདོད། །བསམས་པ་ཞེས་ནི་གང་གསུངས་པ། །དེ་ནི་ལུས་དང་ངག་གིར་ཡིན།
Herein, what is called volition is reminisced as mental action.
Whatever is called volitional consists of the bodily and verbal.
vāgviṣpando'viratayo yāścāvijñaptisaṁjñitāḥ|
avijñaptaya evānyāḥ smṛtā viratayastathā||4||
paribhogānvayaṁ puṇyamapuṇyaṁ ca tathāvidham|
cetanā ceti saptaite dharmāḥ karmāñjanāḥ smṛtāḥ||5||
身業及口業 作與無作業
如是四事中 亦善亦不善
從用生福德 罪生亦如是
及思為七法 能了諸業相
།ངག་དང་བསྐྱོད་དང་མི་སྤོང་བའི། །རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཞེས་བྱ་གང༌། །སྤོང་བའི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་པ། །གཞན་དག་ཀྱང་ནི་དེ་བཞིན་འདོད།
།ལོངས་སྤྱོད་ལས་བྱུང་བསོད་ནམས་དང༌། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་ཚུལ་དེ་བཞིན། །སེམས་པ་དང་ནི་ཆོས་དེ་བདུན། །ལས་སུ་ མངོན་པར་འདོད་པ་ཡིན།
Whatever words and deeds that are associated with delight and designated as non-intimation, and also those others reminisced as nonintimation, but are assodated with --delight; similarly, merit as well as demerit consequent upon enjoyment, and finally, volition--these are reminisced as the seven things that are productive of action.
tiṣṭhatyā pākakālāccetkarma tannityatāmiyāt|
niruddhaṁ cennirūddhaṁ satkiṁ phalaṁ janayiṣyati||6||
業住至受報 是業即為常
若滅即無業 云何生果報
།གལ་ཏེ་སྨིན་པའི་དུས་བར་དུ། །གནས་ན་ལས་དེ་རྟག་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་འགགས་ན་འགགས་གྱུར་པ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་སྐྱེ་པར་འགྱུར།
If it is assumed that action remains during the time it is maturing, then it will approach permanence. If it is assumed to have ceased, then having ceased, how can it produce a fruit?
yo'ṅkuraprabhṛtirbījātsaṁtāno'bhipravartate|
tataḥ phalamṛte bījātsa ca nābhipravartate||7||
如芽等相續 皆從種子生
從是而生果 離種無相續
།མྱུ་གུ་ལ་སོགས་རྒྱུན་གང་ནི། །ས་བོན་ལས་ནི་མངོན་པར་འབྱུང༌། །དེ་ལས་འབྲས་བུ་ས་བོན་ནི། ། མེད་ན་དེ་ཡང་འབྱུང་མི་འགྱུར།
Whatever series that begins with a sprout proceeds from a seed, and then produce a fruit. However, without a seed, such [a series] would not proceed.
bījācca yasmātsaṁtānaḥ saṁtānācca phalodbhavaḥ|
bījapūrvaṁ phalaṁ tasmānnocchinnaṁ nāpi śāśvatam||8||
從種有相續 從相續有果
先種後有果 不斷亦不常
།གང་ཕྱིར་ས་བོན་ལས་རྒྱུན་དང༌། །རྒྱུན་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་ཞིང༌། །ལས་ནི་འབྲས་བུའི་སྔོན་འགྲོ་བ། །དེ་ཕྱིར་ཆད་མིན་རྟག་མ་ཡིན།
Since a series arises from a seed and a fruit arises from a series, a fruit that is preceded by a seed is, therefore, neither interrupted nor eternal.
yastasmāccittasaṁtānaścetaso'bhipravartate|
tataḥ phalamṛte cittātsa ca nābhipravartate||9||
如是從初心 心法相續生
從是而有果 離心無相續
།སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ནི་གང་ཡིན་པ། །སེམས་ལས་མངོན་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར། །དེ་ལས་འབྲས་བུ་སེམས་ལྟ་ཞིག །མེད་ན་དེ་ཡང་འབྱུང་མི་འགྱུར།
Therefore, whatever thought-series there is, that proceeds from a thought and from that fruit.
That thought series would not proceed without a thought.
cittācca yasmātsaṁtānaḥ saṁtānācca phalodbhavaḥ|
karmapūrvaṁ phalaṁ tasmānnocchinnaṁ nāpi śāśvatam||10||
從心有相續 從相續有果
先業後有果 不斷亦不常
།གང་ཕྱིར་སེམས་ལས་རྒྱུན་དང་ནི། །རྒྱུན་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་ཞིང༌། །ལས་ནི་འབྲས་བུའི་སྔོན་འགྲོ་བ། །དེ་ཕྱིར་ཆད་མིན་རྟག་མ་ཡིན།
Since a continuous series arises from thought and from the continuous series the uprising of a fruit, the fruit that is preceded by action is neither interrupted nor eternal.
dharmasya sādhanopāyāḥ śuklāḥ karmapathā daśa|
phalaṁ kāmaguṇāḥ pañca dharmasya pretya ceha ca||11||
能成福德者 是十白業道
二世五欲樂 即是白業報
།དཀར་པོའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ། །ཆོས་སྒྲུབ་པ་ཡི་ཐབས་ཡིན་ཏེ། །ཆོས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འདི་གཞན་དུ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམ་ལྔའོ།
The ten pure paths of action are the means of achieving good. The five strands of sense pleasure represent the fruit of good, here as well as in the next life.
bahavaśca mahāntaśca doṣāḥ syurapi[5] kalpanā|
yadyeṣā tena[6] naivaiṣā kalpanātropapadyate||12||
若如汝分別 其過則甚多
是故汝所說 於義則不然
།གལ་ཏེ་བརྟག་པ་དེར་འགྱུར་ན། །ཉེས་པ་ཆེན་པོ་མང་པོར་འགྱུར། །དེ་ལྟ་བས་ན་བརྟག་པ་དེ། །འདིར་ནི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ།
If there were to be such a thought, there would be many a great error.
Therefore, such a thought is not appropriate here.
imāṁ punaḥ pravakṣyāmi kalpanāṁ yātra yojyate|
buddhaiḥ pratyekabuddhaiśca śrāvakaiścānuvarṇitām||13||
今當復更說 順業果報義
諸佛辟支佛 賢聖所稱歎
།སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་རང་རྒྱལ་དང༌། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ ཀྱིས་གང་གསུངས་པའི། །བརྟག་པ་གང་ཞིག་འདིར་འཐད་པ། །དེ་ནི་རབ་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ།
Moreover, I shall expound the following thought which is appropriate and which has been extolled by the Buddhas, the self-enlightened ones and the disciples.
pat(t)raṁ yathāvipraṇāśastatharṇamiva karma ca|
caturvidho dhātutaḥ sa prakṛtyāvyākṛtaśca saḥ||14||
不失法如券 業如負財物
此性則無記 分別有四種
།ཇི་ལྟར་དབང་རྒྱ་དེ་བཞིན་ཆུང༌། །མི་ཟ་ལས་ནི་བུ་ལོན་བཞིན། །དེ་ནི་ཁམས་ལས་རྣམ་པ་བཞི། །དེ་ཡང་རང་བཞིན་ལུང་མ་བསྟན།
Like an imperishable promissory note, so is debt as well as action.
It is fourfold in terms of realms and indeterminate in terms of primal nature.
prahāṇato na praheyo bhāvanāheya eva vā|
tasmādavipraṇāśena jāyate karmaṇāṁ phalam||15||
見諦所不斷 但思惟所斷
以是不失法 諸業有果報
།སྤོང་བས་སྤང་བ་མ་ཡིན་ཏེ།། བསྒོམ་པས་སྤང་བ་ཉིད་ཀྱང་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་ཆུད་མི་ཟ་བ་ཡིས། །ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་འགྱུར།
That [i.e., the imperishable karma would not be relinquished by simple relinquishing. It is to be relinquished only through cultivation. Thus, through the imperishable arises the fruit of action.
prahāṇataḥ praheyaḥ syātkarmaṇaḥ saṁkrameṇa vā|
yadi doṣāḥ prasajyeraṁstatra karmavadhādayaḥ||16||
若見諦所斷 而業至相似
則得破業等 如是之過咎
།གལ་ཏེ་སྤོང་བས་སྤང་བ་དང༌། །ལས་འཕོ་བ་ཡིས་འཇིག་འགྱུར་ན། །དེ་ལ་ལས་འཇིག་ལ་སོགས་པའི། །སྐྱོན་རྣམས་སུ་ནི་ཐལ་བར་འགྱུར།
If it is to be relinquished through simple relinquishing or through the transformation of action, then there would follow a variety of errors such as the destruction of actions.
sarveṣāṁ viṣabhāgānāṁ sabhāgānāṁ ca karmaṇām|
pratisaṁdhau sadhātūnāmeka utpadyate tu saḥ||17||
一切諸行業 相似不相似
一界初受身 爾時報獨生
།ཁམས་མཚུངས་ལས་ནི་ཆ་མཚུངས་དང༌། །ཆ་མི་མཚུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །དེ་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །གཅིག་པོ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བར་འགྱུར།
Of all thee actions, whether dissimilar or similar, belonging to certain realms, only one would arise at the moment of birth [of a being].
karmaṇaḥ karmaṇo dṛṣṭe dharma utpadyate tu saḥ|
dviprakārasya sarvasya vipakke'pi ca tiṣṭhati||18||
如是二種業 現世受果報
或言受報已 而業猶故在
།མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་རྣམ་གཉིས་པོ། །ཀུན་གྱི་ལས་དང་ལས་ཀྱི་དེ། །ཐ་དད་པར་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང༌། །རྣམ་པར་སྨིན་ཀྱང་གནས་པ་ཡིན།
That [imperishable] arises in the present life, corresponding to all the actions having dual natures [similar and dissimilar, good and bad, etc.] and stays so even when matured.
phalavyatikramādvā sa maraṇādvā nirudhyate|
anāsravaṁ sāsravaṁ ca vibhāgaṁ tatra lakṣayet||19||
若度果已滅 若死已而滅
於是中分別 有漏及無漏
།དེ་ནི་འབྲས་བུ་འཕོ་བ་དང༌། །ཤི་བར་གྱུར་ན་འགག་པར་འགྱུར། །དེ་ཡི་རྣམ་དབྱེ་ཟག་མེད་དང༌། །ཟག་དང་བཅས་པར་ཤེས་པར་བྱ།
That [imperishable] ceases as result of the interruption of the fruit or as a result of death.
Herein, a distinction between one with influxes and the one without influxes is to be signified.
śūnyatā ca na cocchedaḥ saṁsāraśca na śāśvatam|
karmaṇo'vipraṇāśaśca dharmo buddhena deśitaḥ||20||
雖空亦不斷 雖有亦不常
業果報不失 是名佛所說
།སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཚད་མེད་དང༌། །འཁོར་བ་དང་ནི་རྟག་པ་མིན། །ལས་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཆོས། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བསྟན་པ་ཡིན།
Emptiness, however, is not annihilation; life-process is also not eternal; the imperishability is of action -- such is the doctrine taught by the Buddha.
karma notpadyate kasmāt niḥsvabhāvaṁ yatastataḥ|
yasmācca tadanutpannaṁ na tasmādvipraṇaśyati||21||
諸業本不生 以無定性故
諸業亦不滅 以其不生故
།གང་ཕྱིར་ལས་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་དེའི་ཕྱིར། །གང་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཕྱིར་ཆུད་ཟར་མི་འགྱུར་རོ།
Why does action not arise? Because it is without self-nature. Since it is non-arisen, it does not perish.
karma svabhāvataścetsyācchāśvataṁ syādasaṁśayam|
akṛtaṁ ca bhavetkarma kriyate na hi śāśvatam||22||
若業有性者 是則名為常
不作亦名業 常則不可作
།གལ་ཏེ་ལས་ལ་རང་བཞིན་ཡོད། །རྟག་པར་འགྱུར་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ལས་ནི་བྱས་པ་མ་ཡིན་འགྱུར། །རྟག་ལ་བྱ་བ་མེད་ཕྱིར་རོ།
If it is assumed that action comes to be from self-nature, it certainly will be eternal, and action would also be uncaused, for that which is eternal is, indeed, not caused.
akṛtābhyāgamabhayaṁ syātkarmākṛtakaṁ yadi|
abrahmacaryavāsaśca doṣastatra prasajyate||23||
若有不作業 不作而有罪
不斷於梵行 而有不淨過
།ཅི་སྟེ་ལས་ནི་མ་བྱས་ན། །མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་འཇིགས་འགྱུར། །ཚངས་སྤྱོད་གནས་པ་མ་ཡིན་པའང༌། །དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར།
If an action were not performed [by the individual], then there would be fear of being confronted by something not performed [by him]. An ignoble life as well as error would follow from this.
vyavahārā virudhyante sarva eva na saṁśayaḥ|
puṇyapāpakṛtornaiva pravibhāgaśca yujyate||24||
是則破一切 世間語言法
作罪及作福 亦無有差別
།ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ཉིད་དང་ཡང༌། །འགལ་བར་འགྱུར་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་བྱེད་པའི། ། རྣམ་པར་དབྱེ་བའང་འཐད་མི་འགྱུར།
Undoubtedly, all conventions would then be contradicted. The distinction between the performance of merit and evil will also not be proper.
tadvipakvavipākaṁ ca punareva vipakṣyati|
karma vyavasthitaṁ yasmāttasmātsvābhāvikaṁ yadi||25||
若言業決定 而自有性者
受於果報已 而應更復受
།དེ་ནི་རྣམ་སྨིན་སྨིན་འགྱུར་པ། །ཡང་དང་ཡང་དུ་རྣམ་སྨིན་འགྱུར། །གལ་ཏེ་རང་བཞིན་ཡོད་ན་ནི། །གང་ཕྱིར་ལས་གནས་དེ་ཡི་ཕྱིར།
If action were to be determined, because it possesses self-nature, then a
maturity that has matured will again mature.
karma kleśātmakaṁ cedaṁ te ca kleśā na tattvataḥ|
na cette tattvataḥ kleśāḥ karma syāttattvataḥ katham||26||
若諸世間業 從於煩惱生
是煩惱非實 業當何有實
།ལས་འདི་ཉོན་མོངས་དག་ཉིད་ལ། ཉོན་མོངས་དེ་དག་ཡང་དག་མིན། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་ ཡང་དག་མིན། །ལས་ནི་ཡང་དག་ཇི་ལྟར་ཡིན།
If this action is associated with defilements, these defilements, in turn, are not found in themselves. If defilements are not in themselves, how could there be an action in itself?
karma kleśāśca dehānāṁ pratyayāḥ samudāhṛtāḥ|
karma kleśāśca te śūnyā yadi deheṣu kā kathā||27||
諸煩惱及業 是說身因緣
煩惱諸業空 何況於諸身
།ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི། །ལུས་རྣམས་ཀྱི་ནི་རྐྱེན་དུ་བསྟན། །གལ་ཏེ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ། །དེ་སྟོང་ལུས་ལ་ཇི་ལྟར་བརྗོད།
Action and defilements are specified as the conditions of the [different] bodies. However, if these actions and defilements are empty, what could be said about the bodies?
avidyānivṛto jantustṛṣṇāsaṁyojanaśca saḥ|
sa bhoktā sa ca na karturanyo na ca sa eva saḥ||28||
無明之所蔽 愛結之所縛
而於本作者 不即亦不異
།མ་རིག་བསྒྲིབས་པའི་སྐྱེ་བོ་གང༌། །སྲེད་ལྡན་དེ་མི་ཟ་བ་པོ། །དེ་ཡང་བྱེད་ ལས་གཞན་མིན་ཞིང༌། །དེ་ཉིད་དེ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ།
A sentient being, beclouded by ignorance, is also fettered by craving.
As an experiencer, he is neither identical with nor different from the agent.
na pratyayasamutpannaṁ nāpratyayasamutthitam|
asti yasmādidaṁ karma tasmātkartāpi nāstyataḥ||29||
業不從緣生 不從非緣生
是故則無有 能起於業者
།གང་གི་ཕྱིར་ན་ལས་འདི་ནི། །རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཞིང༌། །རྐྱེན་མིན་ལས་བྱུང་ཡོད་མིན་པ། །དེ་ཕྱིར་བྱེད་པ་པོ་ཡང་མེད།
Since this action does not exist as arisen from a condition nor as issuing forth from a non-condition, even an agent does not exist.
karma cennāsti kartā ca kutaḥ syātkarmajaṁ phalam|
asatyatha phale bhoktā kuta eva bhaviṣyati||30||
無業無作者 何有業生果
若其無有果 何有受果者
།གལ་ཏེ་ལས་དང་བྱེད་མེད་ན། །ལས་སྐྱེས་འབྲས་བུ་ག་ལ་ཡོད། །ཅི་སྟེ་འབྲས་བུ་ ཡོད་མིན་ན། །ཟ་བ་པོ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད།
If both action and agent are non-existent, what could there be the fruit born of action?
When there is no fruit, where can there be an experiencer?
yathā nirmitakaṁ śāstā nirmimītarddhisaṁpadā|
nirmito nirmimītānyaṁ sa ca nirmitakaḥ punaḥ||31||
如世尊神通 所作變化人
如是變化人 復變作化人
།ཇི་ལྟར་སྟོན་པས་སྤྲུལ་པ་ནི། །རྫུ་འཕྲུལ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཞིང༌། །སྤྲུལ་པ་དེ་ཡང་སྤྲུལ་པ་ན། །སླར་ཡང་གཞན་ནི་སྤྲུལ་པ་ལྟར།
Just as a teacher, through psydso-kinetic power, were to create a figure, and this created figure were to create another, that in turn would be a created.
tathā nirmitakākāraḥ kartā karma ca tatkṛtam|
tadyathā nirmitenānyo nirmito nirmitastathā||32||
如初變化人 是名為作者
變化人所作 是則名為業
།དེ་བཞིན་བྱེད་པོ་དེ་ལས་གང༌། །བྱས་པའང་སྤྲུལ་པའི་རྣམ་པ་བཞིན། །དཔེར་ན་ སྤྲུལ་པས་སྤྲུལ་གཞན་ཞིག། །སྤྲུལ་པ་མཛད་པ་དེ་བཞིན་ནོ།
In the same way, an agent is like a created form and his action is like his creation.
It is like the created form created by anther who is created.
kleśāḥ karmāṇi dehāśca kartāraśca phalāni ca|
gandharvanagarākārā marīcisvapnasaṁnibhāḥ||33||
諸煩惱及業 作者及果報
皆如幻與夢 如炎亦如嚮
།ཉོན་མོངས་ལས་དང་ལུས་རྣམས་དང༌། །བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲས་བུ་དག། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་བུ་དང༌། །སྨིག་རྒྱུ་རྨི་ལམ་འདྲ་བ་ཡིན།
།ལས་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅུ་བདུན་པའོ།།
Defilements, actions and bodies, agents as well as fruits, all these are similar to the cities of the gandharvas, are comparable to mirages and dreams.
18. ātmaparīkṣā aṣṭādaśamaṁ prakaraṇam|
觀法品第十八
ātmā skandhā yadi bhavedudayavyayabhāgbhavet|
skandhebhyo'nyo yadi bhavedbhavedaskandhalakṣaṇaḥ||1||
若我是五陰 我即為生滅
若我異五陰 則非五陰相
།།གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་བདག་ཡིན་ན། །སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན། །ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར།
If the self were to be identical with the aggregates, it will partake of uprising and ceasing. If it were to be different from aggregates, it would have the characteristics of the non-aggregates.
ātmanyasati cātmīyaṁ kuta eva bhaviṣyati|
nirmamo nirahaṁkāraḥ śamādātmātmanīnayoḥ||2||
若無有我者 何得有我所
滅我我所故 名得無我智
།བདག་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། །བདག་གི་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར། །བདག་དང་བདག་གི་ཞི་བའི་ཕྱིར། །ངར་འཛིན་ང་ཡིར་འཛིན་མེད་འགྱུར།
In the absence of a self, how can there be something that belongs to the self? From the appeasement of the modes of self and self hood, one abstains from crating the notions of "mine" and "I."
nirmamo nirahaṁkāro yaśca so'pi na vidyate|
nirmamaṁ nirahaṁkāraṁ yaḥ paśyati na paśyati||3||
得無我智者 是則名實觀
得無我智者 是人為希有
།ངར་འཛིན་ང་ཡིར་འཛིན་མེད་གང༌། །དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ངར་འཛིན་ང་ཡིར་འཛིན་མེད་པར། །གང་གིས་མཐོང་བས་མི་མཐོང་ངོ༌།
Whosoever is free from selfishness and egoism, he too is not evident.
Whoever perceives someone as free from selfishness and egoism, he too does not perceive.
mametyahamiti kṣīṇe bahirdhādhyātmameva ca|
nirudhyata upādānaṁ tatkṣayājjanmanaḥ kṣayaḥ||4||
內外我我所 盡滅無有故
諸受即為滅 受滅則身滅
།ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཉིད་དག་ལ། །བདག་དང་བདག་གི་སྙམ་ཟད་ན། །ཉེ་བར་ལེན་པ་འགག་འགྱུར་ཞིང༌། །དེ་ཟད་པས་ན་སྐྱེ་བ་ཟད།
When views perpining to "mine" and "I”, whether they are associated with the internal or the external, have waned, then grasping comes to cease. With the waiting of that [grasping], there is waning of birth.
karmakleśakṣayānmokṣaḥ karmakleśā vikalpataḥ|
te prapañcātprapañcastu śūnyatāyāṁ nirudhyate||5||
業煩惱滅故 名之為解脫
業煩惱非實 入空戲論滅
།ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཟད་པས་ཐར། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་རྣམ་རྟོག་ལས། །དེ་དག་སྤྲོས་ལས་སྤྲོས་པ་ནི། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་འགག་པར་འགྱུར།
On the waning of defilements of action, there is release. Defilements of action belong to one who discriminates, and these in nun result from obsession. Obsession, in its turn, ceases within the context of emptiness.
ātmetyapi prajñapitamanātmetyapi deśitam|
buddhairnātmā na cānātmā kaścidityapi deśitam||6||
諸佛或說我 或說於無我
諸法實相中 無我無非我
།བདག་གོ་ཞེས་ཀྱང་བཏགས་གྱུར་ཅིང༌།།བདག་མེད་ཅེས་ཀྱང་བསྟན་པར་གྱུར།།སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བདག་དང་ནི།།བདག་མེད་འགའ་མེད་ཅེས་ཀྱང་བསྟན།
The Buddha's have make known the conception of self and taught the doctrine of no-self. At the same time, they have not spoken of something as the self or as the non-self.
nivṛttamabhidhātavyaṁ nivṛtte cittagocare|
anutpannāniruddhā hi nirvāṇamiva dharmatā||7||
諸法實相者 心行言語斷
無生亦無滅 寂滅如涅槃
།བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལྡོག་པ་སྟེ། །སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལྡོག་པས་སོ། །མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ། །ཆོས་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་དང་མཚུངས།
When the sphere of though has ceased, that which is to be designated also has ceased. Like freedom, the nature of things in non-arisen and non-ceased.
sarvaṁ tathyaṁ na vā tathyaṁ tathyaṁ cātathyameva ca|
naivātathyaṁ naiva tathyametadbuddhānuśāsanam||8||
一切實非實 亦實亦非實
非實非非實 是名諸佛法
།ཐམས་ཅད་ཡང་དག་ཡང་དག་མིན། །ཡང་དག་ཡང་དག་མ་ཡིན་ཉིད། །ཡང་དག་མིན་མིན་ཡང་དག་མིན། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་བསྟན་པའོ།
Everything is such, not such, both such and not such, and neither such and not such: this is the Buddha's admonition.
aparapratyayaṁ śāntaṁ prapañcairaprapañcitam|
nirvikalpamanānārthametattattvasya lakṣaṇam||9||
自知不隨他 寂滅無戲論
無異無分別 是則名實相
།གཞན་ལས་ཤེས་མིན་ཞི་བ་དང༌། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །རྣམ་རྟོག་མེད་དོན་ཐ་དད་མེད། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་མཚན་ཉིད་དོ།
Independently realized, peaceful, unobsessed by obsessions, without discriminations and a variety of meanings: such is the characteristic of truth.
pratītya yadyadbhavati na hi tāvattadeva tat|
na cānyadapi tattasmānnocchinnaṁ nāpi śāśvatam||10||
若法從緣生 不即不異因
是故名實相 不斷亦不常
།གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་གང་འབྱུང་བ། །དེ་ནི་རེ་ཞིག་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལས་གཞན་པའང་མ་ཡིན་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་ཆད་མིན་རྟག་མ་ཡིན།
Whatever that arises depending upon whatever, that is not identical nor different from it. Therefore, it is neither annihilated nor eternal.
anekārthamanānārthamanucchedamaśāśvatam|
etattallokanāthānāṁ buddhānāṁ śāsanāmṛtam||11||
不一亦不異 不常亦不斷
是名諸世尊 教化甘露味
།སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་མགོན་རྣམས་ཀྱི། །བསྟན་པ་བདུད་རྩིར་གྱུར་པ་དེ། །དོན་གཅིག་མ་ཡིན་ཐ་དད་མིན། ཆད་པ་མ་ཡིན་རྟག་མ་ཡིན།
That is without a variety of meanings or one single meaning, it is not annihilation nor is it eternal. Such, it is reminisced, is the immortal message of the Buddhas, the patrons of the world.
saṁbuddhānāmanutpāde śrāvakāṇāṁ punaḥ kṣaye|
jñānaṁ pratyekabuddhānāmasaṁsargātpravartate||12||
若佛不出世 佛法已滅盡
諸辟支佛智 從於遠離生
།རྫོགས་སངས་རྒྱས་རྣམས་མ་བྱུང་ཞིང༌། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ནི་ཟད་གྱུར་ཀྱང༌། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། །སྟོན་པ་མེད་ལས་རབ་ཏུ་སྐྱེ།
།བདག་དང་ཆོས་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་བཅྭ་བརྒྱད་པའོ།།
When the fully enlightened ones do not appear; on the waning of disciples; the wisdom of the self-enlightened ones proceeds without association.
유식삽십송 본송_시험용.pdf